Năm 2020 Ba Lan và Việt Nam long trọng kỷ niệm 70 năm ngày thiết lập quan hệ ngoại giao giữa hai nước. Ngày 4 tháng 2 năm 1950, nước Cộng hòa Nhân dân Ba Lan (nay là Cộng hòa Ba Lan) là một trong số những quốc gia đầu tiên chính thức công nhận nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Trải qua 70 năm với nhiều biến động chính trị, kinh tế lớn lao, quan hệ hợp tác nhiều mặt giữa hai quốc gia vẫn phát triển tốt đẹp, phù hợp với tình cảm và mong muốn của lãnh đạo và nhân dân hai nước. Rất nhiều dự án hợp tác song phương đã được thực hiện, hàng ngàn sinh viên Việt Nam nhận học bổng của chính phủ Ba Lan đã tốt nghiệp các trường đại học tại đất nước có dòng sông Visla xinh đẹp và thơ mộng. Đặc biệt, hợp tác trong các lĩnh vực giáo dục đại học, kinh tế và trao đổi văn hóa được tăng cường. Kết quả của sự hợp tác này đã trở thành biểu tượng tình hữ nghị đặc biệt Ba Lan – Việt Nam. Trường Trung học Phổ thông mang tên tình Hữu nghị Ba Lan - Việt Nam tại Hà Nội, Bệnh viện Hữu nghị Ba Lan – Việt Nam ở thành phố Vinh thuộc tỉnh Nghệ An, các di tích vô giá tại Huế, Hội An và Mỹ Sơn được các nhà bảo tồn Ba Lan trùng tu, vị trí vững chắc của văn học Ba Lan tại đất nước có dòng sông Hồng nước đỏ, lực lượng lưu học sinh Việt Nam đông đảo tốt nghiệp các trường đại học Ba Lan, cộng đồng Việt Nam thịnh vượng ở Ba Lan và sự phát triển năng động về trao đổi thương mại trong những năm gần đây giữa hai nước là những chứng minh hùng hồn.
Tất cả những điều này đã góp phần để hai dân tộc Ba Lan và Việt Nam xích lại gần nhau hơn bất chấp khoảng cách địa lý. Hợp tác đa chiều trong nhiều thập kỷ và các mối quan hệ giữa con người với con người nảy sinh từ sự hợp tác đó đã tạo dựng một nền tảng vững chắc cho sự phát triển quan hệ Ba Lan – Việt Nam.
Sau năm 1989, ở Ba Lan có sự chuyển đổi thể chế chính trị, ở Việt Nam, công cuộc đổi mới được khởi xướng và tiến hành thành công, quan hệ hợp tác giữa hai nước bước sang giai đoạn mới, với những nguyên tắc mới. Song điều đó không ảnh hưởng đến việc hai nước tiếp tục và tăng cường các dự án hợp tác nhiều mặt trên cơ sở phát huy truyền thống tốt đẹp vốn có của quan hệ Việt Nam – Ba Lan, khai thác thế mạnh của mỗi nước phục vụ lợi ích song phương, góp phần phát triển kinh tế khu vực và thế giới.
Trong những năm gần đây, việc hợp tác Việt Nam – Ba Lan có những nét mới và lĩnh vực mới. Trong lĩnh vực đào tạo đại học, việc trao đổi sinh viên đã diễn ra theo hình thức hai chiều. Ngành Ngữ văn Việt được đưa vào đào tạo tại Đại học Tổng hợp mang tên Adam Mickiewicz, Poznan, Ba Lan từ năm 2004 và duy trì đến ngày nay với số lượng sinh viên ngày càng đông. Nhu cầu thực tập và học tập của sinh viên Ba Lan tại Việt Nam đã dẫn đến việc mỗi năm Chính phủ Ba Lan cấp học bổng cho một số lượng nhất định sinh viên để họ được sang Việt Nam học tập, nghiên cứu. Các trường đại học, cao đẳng Ba Lan cũng mở rộng các hình thức thu hút sinh viên Việt Nam. Vì vậy khả năng thế hệ trẻ Việt Nam có cơ hội sang học tập, nghiên cứu trong hệ thống giáo dục, đào tạo Ba Lan dưới nhiều hình thức khác nhau là cơ hội có thể được hiện thực hóa không mấy khó khăn. Ngoài ra Ba Lan rất thiếu lao động trong nhiều lĩnh vực kinh tế. Trong thời gian gần đây, nhiều người lao động Việt Nam đã sang Ba Lan làm việc. Xu hướng này sẽ ngày càng tăng. Thực tế đó đòi hỏi những người Việt đi học tập, nghiên cứu, làm việc, thăm thân, hợp lý hóa gia đình phải được trang bị một số kiến thức tối thiểu về văn hóa, lịch sử, ngôn ngữ, phong tục, tập quán trước khi sang Ba Lan.
Việc thành lập Trung tâm Ngôn ngữ và Văn hóa Ba Lan tại Trường Cao đẳng Công nghệ và Thương mại Hà Nội là sự đáp ứng kịp thời nhu cầu đó.
Là người có nhiều năm gắn bó với Ba Lan, được đào tạo khá bài bản về ngôn ngữ, văn hóa, có một thời gian giảng dạy tiếng Ba Lan ở Việt Nam và dạy văn học Việt Nam tại Ba Lan, tôi thật sự vui mừng trước sự ra đời của Trung tâm và hy vọng Trung tâm sẽ làm cầu nối cho việc phát triển quan hệ hợp tác nhiều mặt giữa Ba Lan và Việt Nam, đặc biệt trong lĩnh vực hợp tác ngôn ngữ, văn hóa, văn học nghệ thuật.
TS Nguyễn Chí Thuật
GS. Đại học Adam Mickiewicz
Giám đốc Trung tâm Ngôn ngữ và Văn hóa Ba Lan
